LİKİT LİMİT DENEYİ (CASAGRANDE YÖNTEMİ)

0 1.166 2 dakika okuma süresi

1. AMAÇ
Bu deney, açıkta kurutulmuş ince daneli zeminin likit limitinin bulunması ile ilgili olup, doğal durumlarındaki numunelere de uygulanabilir.

2. KULLANILAN STANDARTLAR

TS-1900-1
AASHTO T-89

3. KULLANILAN EKİPMANLAR

Casagrande aleti
40 nolu elek altı 100-200 gr kuru zemin numunesi
Standart oyuk açma bıçağı
Damıtık su dolu plastik şişe
Üzeri numaralandırılmış küçük metal veya ısıya dayanıklı cam kaplar
Etüv: sabit sıcaklıkta 110 (±5) °C
Spatula
Terazi
Cetvel
Nemli bez

4. DENEYİN YAPILIŞI
1. Örselenmiş zemin numunesinden bir miktar zemin alınarak 40 nolu elekten elenir.
2. 40 nolu (425μm) elekten geçirilen yaklaşık 200 g numune alınır ve elekten geçen miktar, toplam zemin numunesine bölünürek zeminin geçen yüzdesi bulunur.
3. Numune cam plâkanın üstüne veya porselen potaya konur; damıtık su katılarak, homojen bir hamur durumuna gelene kadar, palet bıçağıyla iyice karıştırılır. Sonra bu karışım, suyun numunenin her yanına yayılmasını sağlamak amacıyla, hava geçirmez bir kap içerisinde 24 saat süreyle oda sıcaklığında desikatörde bekletilir. Başlangıç su muhtevasının likit limitten düşük olması gerekir. Numune kaptan çıkarılır ve en az 10 dakika süreyle yeniden karıştırılır. Elde edilen zemin-su karışımından bir miktar alınarak likit limit cihazının kabı içine konur (bu sırada kap tabana oturur konumda olmalıdır), yüzeyi tabana paralel olarak düzlenir ve oluk açma bıçağı, menteşenin ortasından geçen çap boyunca kap içinde hareket ettirilerek, numune ikiye bölünür. Bıçağın hareketi sırasında bıçak, kap yüzeyine dik tutulmalı, bıçağın keskin ucu hareket yönüne bakmalıdır. Böylece numunenin ortasında ‘V’ kesitli bir oluk açılmış olur. Krank kolu saniyede 2 devirlik bir hızla çevrilerek, iki yanda kalan zemin, oluğun dip kısmında 13 mm boyunca birbirine değene kadar, kap kaldırılıp düşürülür. Değmenin sağlandığı kesimin uzunluğu, oluk açma bıçağının ucuyla veya bir cetvelle ölçülür. Oluktaki bu kapanmayı sağlayan düşüş sayısı kaydedilir. (Bazı zeminlerde oluk, zemindeki akma yoluyla kapanacağına, zeminin kap yüzeyi boyunca kayması yoluyla kapanma eğilimindedir. Bu gibi durumlarda, elde edilen sonuca güvenilmemeli ve zeminde akma görülene kadar deney tekrarlanmalıdır. Birkaç kez su eklenmesine karşın yine kayma oluyorsa, deneyin bu zeminde uygulanamadığı sonucuna varılır ve deney raporunda likit limitin ölçülemediği belirtilir.)
4. Oluğun kapanmış olan kesiminin çevresinden, palet bıçağıyla alınan yaklaşık 30 g numune, (10 g’dan daha az olmamalıdır) deney kabına konur.
5. Aynı numune kullanılarak ve su muhtevası gittikçe arttırılarak 3 ve 4’deki işlemler, toplam olarak en az beş defa uygulanır. Başlangıçta seçilen su ve deney sırasında eklenen su miktarları, elde edilen düşüş sayılarının 10 ile 50 arasında eşit aralıklarla dağılması sağlanacak biçimde ayarlanmalıdır. Deney, numunenin su muhtevası artırılarak yürütülmelidir. Numunenin, su eklemek amacıyla likit limit kabından her çıkarılışında, kap ve oluk açma bıçağı yıkanıp kurutulmalıdır.

5. HESAPLAMALAR
Her denemede elde edilen su muhtevasına karşı düşüş sayısı, yarı logaritmik bir grafik kâğıdı üzerine İşaretlenir. (Çizelge 8). Bu işlem için su muhtevası değerleri aritmetik düşey eksende, düşüş sayısı ise logaritmik olarak yatay eksene işaretlenmelidir. Elde edilen noktalardan geçen en iyi doğru çizilir. Elde edilen ‘akış doğrusu’ üzerinde 25 düşüş karşısındaki su muhtevası zeminin likit limitini verir.
Çizelge 8 – Likit limit, plâstik limit ve büzülme deneylerinde kullanılabilecek form