Plastikler monomerlerin kimyasal bağlarla polimerlere dönüşmesi ile meydana gelirler. Polimer molekülünün yapısı ve büyüklüğü o plastiğin özelliklerini belirler. Plastikler toz, granül, flake (tanecik)ve çözelti halinde olabilirler. Plastiklerin ısı ve basınç muamelesi sonucu günlük olarak kullandığımız birçok ürün üretildiği gibi mühendislik alanında da geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Plastiklerin mühendislikte yaygın olarak kullanılmasının birkaç sebep olan genel özellikleri şöyle sıralanabilir;
- Kolay biçimlendirilebilirler,
- Hafiftirler,
- Korozyona dayanıklıdırlar,
- Elektriğe karşı iyi yalıtkandırlar,
- Isıya karşı iyi yalıtkandırlar,
- Saydam veya renkli olarak üretilebilirler,
- Enerji yutma özellikleri vardır.
- Yüksek kimyasal dirence sahiptirler
İnşaat mühendisliğinde de plastik ürünlerin kullanım alanı yaygındır örneğin;
- Boru, kapı ve pencere doğraması, dekoratif kaplama ile çatı ve döşeme kaplaması olarak
- Isı ve ses izolasyonu amacıyla yapılan kaplamalar
- Su ve rutubet izolasyonu amacıyla kaplama malzemesi olarak
- Boyalarda
- Hazır dış cephe sıvalarında
- Polimer betonlarda
- Harç ve betonlarda katkı malzemesi olarak.
Bunlarla beraber, mühendislik plastikleri çok çeşitli avantajlar sunar ve pek çok durumda etkili bir şekilde metallerin veya seramiklerin yerini alabilir. Ayrıca söz konusu olağan dışı teknik uygulamalar olduğunda, mühendislik plastiği bileşenleri genellikle tek alternatiftir . Mühendislikte yaygın olarak kullanılan plastikler ve kullanım alanları şöyledir.
- Polietilen: termoplastik bir malzemedir. Normal ve düşük sıcaklıkta çarpma mukavemeti yüksektir. Asitlerdeni alkalilerden ve organik çözücülerin birçoğundan etkilenmez. Bu nedenle yapıştırılamaz. Her türlü ek ve birleştirme parçalar ısıtılıp birbirine bastırılarak yapılır. Yumuşama derecesi 75 °Cdolayında olup 120-130 °C yumuşayan türleri de vardır. Bu özelliği nedeniyle elektrik kablolarında kullanılırlar. Tuz ve bakterilerden etkilenmediği için zemin altında kullanılabilirler. Ayrıça plastik örtülerde kullanılarak, şantiyelerde çimento örtülmesinde ve kür görecek beton döşemelerinin su kaybını önlemek amacıyla kaplanmasında vb. işlerde kullanılırlar.
- Polivinilklorür (PVC) : termoplastik bir malzemedir. Sert ve yumuşak olmak üzere iki türü vardır. Sert türünden,; basınçlı su boruları, pis su boruları, çatılar için yağmur dereleri ve iniş boruları, sulama ve yağmurlama boruları, plastik doğrama çatı kaplama levhaları üretilmekredir. Yumuşak türü ise; yapıda plastik yer karosu olarak kullanılır. Bu yapı malzemesinin ısıl iletkenliği, su emmesi, yağ emmesi düşük, elektrik ve ses yalıtkanlığı yüksektir. Bileşiminde asbest bulunmasından dolayı aşınmaya ve bir dereceye kadar yanmaya karşı dayanıklıdır.
- Polivinil Asetat: termoplastik bir malzemedir. Yapılarda harçlarda katkı maddesi, hazır sıvalarda hammadde, sıvalar için astar ve plastik boya olarak kullanılır.
- Polimetilakrilat (PMMA) : termoplastik bir malzemedir. Hafif, görünümü güzel, cilalanabilir ve iklim koşullarına dayanıklı bir malzemedir. Şeffaf türü piyasada pleksiglas adıyla bilinen camdır.
- Politetraflor (PTFE) : termoplastik bir malzemedir. Sıcaklığa karşı dayanıklı, sürtünme katsayısı çok düşük bir malzemedir. Bu nedenle daha çok mutfak eşyalarının kaplanmasında kullanılırlar. Yapılarda ise köprü mesnetlerinde ve katı madde taşıyan boruların iç kısımlarınkaplanmasında kullanılırlar. Pahalı olduğundan daha çok kaplama malzemesi olarak kullanılırlar.
- Polistrin: termoplastik bir malzemedir. Yapılarda daha çok sert köpük, levhalar halinde kullanılırlar. Bu lavhalar polistirin parçacıklarının şişirilmesi ve kalıplanmasıyla üretilir. Polistrin çok hafiftir. Buna bağlı olarak mekanik özellikleri de oldukça düşüktür. Ancak ısı iletkenlik katsayısının çok düşük olması bu malzemeyi ısı izolasyonu için uygun kılmaktadır. Isıya dayanaklığı azdır. Kolayca ya yanmasına rağmen zor alev alan tüleri vardır. Yapılarda duvar, çatı ve tavanların ısı izolasyonlarında, dekoratif tavan kaplamalarında ve akustik düzenleyici olarak kullanılırlar. Boşluklu tuğla ve briketlerin boşluklarının bununla doldurulması da başka bir kullanım alanıdır.
- Melamin Formaldehid: doğramacılıkta kullanılan ve piyasada formika diye bilinen malzemenin hammaddesidir. Bu malzeme reçine emdirilmiş kağıt veya karton tabakalarının preslenmesi ile üretilir . yüzeyleri parlak olup istenilen desen ve renk verilebilir.
- Poliester Reçinesi: pek çok kullanım alanı vardır ancak yapılarda daha çok cam takviyeli plastik (CTP) malzeme halinde kullanılır. CTP malzeme poliester reçinesi emdirilmiş cam tülü veya cam keçenin kaplanarak şekillendirilmesi ve polimerleşme sonucu sertleşmesiyle üretilir. Poliester reçine ile üretileb diğer malzemeler ise polimer betonu ve suni mermerdir.
- Epoksi Reçinesi: termoset plastik bir malzemedir. Bünyesine bir sertleştiricinin katılmasıyla sertleşen iki bileşenli bir plastik maddedir. Birleştirmede ayrıca renklendiriciler, dolgu maddeleri, seyrelticilerde katılabilir. Özellikleri çok değişken olup çok sert veya yumuşak, çok ağır veya hafif üretilebilirler. En önemli özellikleri yapıştırıcı olmalarıdır. Her türlü malzemeyi yapıştırmada kullanılabilirler. Yapılarda yapıştırmalarda, çatlakların kapatılmasında, yüzeylerin dış etkilerden korunmasında kullanılırlar.
- Poliüretan: termoset plastik bir malzemedir. Yapıda boya halinde vaya sert köpük levhalar halinde kullanılır. Sıvı halde poliüretan sürüldüğü yerde bir müddet sonra sertleşerek yüzeyi geçirimsiz ve dayanıklı hale getirir. Polietilen ve benzeri birkaç madde dışında her türlü yüzeye tutunabilir. Uygulama alanları arasında duvar, çatı, tavan ve döşemelerin su ve zararlı maddelere karşı izolasyonu ille çeşitli yapıştırma işlemleri sayılabilir.
- Diğer plastik malzemeler; kauçuk, silikonlar vb. olarak sayılabilir. Ve bu malzemelerde ypılarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
İlgili Makaleler
